Deniz Dalgaları Nasıl ve Neden Oluşur?

Yazının altında acelesi olanlar için özet bilgi mevcut, ama biz yine de hepsini okumanızı öneriyoruz :)

Bir taşı suya attığınız zaman taşın etrafında dairesel olarak yayılan dalgalar görürsünüz. Bu dalgalar, su dalgalarının en basit örneğidir. Esasında "dalga" kelimesini sadece suyla sınırlandıramayız. Fakat Bilim Ayısı'nda bugün hepimizin bildiği deniz dalgalarının nasıl ve neden oluştuğunu, özelliklerini ve daha fazlasını sizlerle paylaşmak istedik.

Deniz Dalgası Nedir?

Deniz yüzeylerinde dışarıdan verilen bir titreşimin etkisiyle meydana gelen salınım hareketlerine deniz dalgası denmektedir.

Dalgalar, derin bölgelerde çok hızlıdırlar. Fakat derinliğin dalga boyundan daha az olduğu bölgelerde, dibe olan sürtünmeden kaynaklı dalgaların şekli bozulur ve böylece hareketi engellenir. Kısacası dalga hızı, derin bölgelerde fazla; fakat sığ bölgelerde azdır ve bu olaya da dalga çatlaması denir.

Dalgalar, akıntı ve med-cezirler gibi suyu ileriye doğru itmez. Dalgalar ilerler; fakat sular ileriye atılmaz. Dalga, suların çember şeklinde aşağı-yukarı doğrultuda hareket etmesini sağlar. Yüzeyden aşağıya doğru inildikçe çizilen çemberler daralır. Dalganın hiç etkilemediği bölgelerde bu çemberler yok olur.

Dalga Elemanları

Bir deniz dalgası dalga sırtı, dalga çukuru, dalga boyu, dalga yüksekliği, dalga periyodu denilen 5 bölümden oluşur.

1- Dalga Sırtı
Denizdeki bir dalganın yüzeyinde suların yükselen kısmıdır.

2- Dalga Çukuru
Dalgalı bir denizdeki dalganın alçalan kısmıdır.

3- Dalga Yüksekliği
Dalga sırtı ile dalga çukuru arasındaki yükseklik farkıdır.

4- Dalga Boyu
Ardışık iki dalga arasındaki uzaklıktır.

5- Dalga Periyodu
Ardışık iki dalga arasındaki süre farkıdır.

Deniz Dalgalarının İşlevleri

Dalgalar, kendini meydana getiren unsurların yarattığı etki geçtikten sonra bile, enerjilerini kaybetmeden çok uzun süre yol alabilirler. Sahilde kırıldıklarında, aldıkları yol boyunca bulundurdukları enerji açığa çıkar. Arka arkaya kırılan dalgaların enerjisi, kıyıdaki yeryüzü şekillerinin yer değiştirmesine sebep olur.

Kıyıdan uzakta çatlayan dalgalara, kumsala düzgün bir şekilde gelip zemini düzgün bir şekilde etkiledikleri için yapıcı dalgalar denir. Kıyıda çatlayan dalgalara, kumsala gelip kumsaldaki yeryüzü şekillerini aşındırdıkları ve kumsalı yok ettikleri için yıkıcı dalgalar denir.

Aynı zamanda dalgalar, denizde kaşık görevi görüp deniz suyunu karıştırır ve böylece denizin içindeki atıklar bir yerde toplanmaz; deniz canlıları için de dinamik bir yaşam ortamı oluşmuş olur.

Deniz Dalgaları Nasıl ve Neden Oluşur?

Dalgaların oluşmasında birçok faktör rol oynar. Fakat rüzgarlar denizlerin üzerinden estiği için, dalgaları oluşturan çoğunlukla (%90 - %95 oranında) rüzgarlardır. Fakat bazen de deniz tabanındaki heyelanlar, depremler, volkanik faaliyetler dalga oluşumuna sebep olabilir. Dalga oluşumdaki en temel unsur, deniz yüzeyinin sahip olduğu şekildir. Böylece deniz üzerinden esen rüzgarlar önce durgun suyu hafifçe dalgalandırır, daha sonra rüzgarın suya aktardığı enerjiyle  suyu yükselterek aşağı - yukarı doğru yatay doğrultuda rahatlıkla suyun dönme hareketi yapmasını sağlar. Dalganın boyu ve hızı, rüzgarın hızına göre şekillenir.

Özet

Deniz dalgaları, dışarıdan verilen bir titreşim etkisiyle meydana gelen dalgalardır. Deniz dalgaların 5 tane elemanı vardır. Bu dalgalar ayrıca denizlerin dinamik bir yaşam alanı olarak kalmasında büyük rol oynar. Her gün gördüğümüz o deniz dalgalarını rüzgar oluşturur. Bunun da olmasını sağlayan en temel şey denizin yüzeyidir. Deniz yüzeyi sayesinde rüzgar rahatlıkla dönme hareketi yapıp dalga oluşturmasını sağlar.

Yorum Bırakmayı Unutma Lütfen :)

Yorumların bizim için değerli. Yazıyı okuduktan sonra yorum yaparak Bilim Ayısı'nın içerik kalitesine katkıda bulunabilirsin. Bu sayede biz de daha kaliteli içerikleri seninle daha hızlı paylaşabiliriz.

Sol üst köşedeki oka tıklayarak Anasayfa üzerindeki sosyal medya ikonlarından sosyal medyada bizi bulabilir ve ilgi çekici paylaşımlarımızı takip edebilirsin.

E-posta ile abone olarak yayınladığımız yeni içeriklerden ücretsiz haberdar olabilirsin.

Aklına takılan ve senin için araştırıp yayınlamamızı istediğin ne varsa yoruma konusunu bırakabilir ya da anasayfadaki "İletişim" menüsünden bize ulaşabilirsin.

KAYNAK

https://cicicee.com/dalgalar-nasil-olusur/
http://denizmili.com/dalgalar
https://www.inploid.com/t/deniz-neden-dalgalanir/46401/
https://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/314986-deniz-dalgalari-nasil-olusur.html