Yazının altında acelesi olanlar için özet bilgi mevcut, ama biz yine de hepsini okumanızı öneriyoruz :)
Özellikle geceleri gökyüzünü ışıltısıyla süsleyen ve manzarasıyla bizleri etkileyen bir gök cismi olan Ay, bir atmosfere sahip mi? Sahip değilse bunun nedeni nedir? Bugün Bilim Ayısı'nda Ay'ın atmosferinin olup olmadığını nedenleriyle birlikte sizlere anlatacağız.
Ay'ın Atmosferi Var Mı?
Kısaca cevaplayacak olursak Ay, içerisinde canlı yaşamını sağlayabilecek bir atmosfer tabakasına sahip değil. Fakat daha ayrıntıya girersek aslında Ay'ın yüzeyinde atmosfer olarak nitelendirilebilir ve Ay'ın yakınındaki gazlardan oluşmuş "ekzosfer" adında çok ince bir gaz tabakası yer alıyor. Ekzosfer dediğimiz katmandaki gaz yoğunluğu çok azdır ve bu yüzden de gaz tanecikleri birbirleriyle çok az çarpışırlar. Ay yüzeyinde bulunan gazların toplam ağırlığı 25 tondur. Bir benzetme yapacak olursak bu ağırlık bir çöp kamyonunun alabileceği toplam yüke denk. Aydaki her gecede, gazlar soğuyarak yoğunlukları artıp aşağı inerler ve bir sonraki gün Güneş rüzgarları vasıtasıyla tekrar havalanana kadar gece kaldıkları yerde kalmaya devam ederler.
Apollo görevine çıkmış astronotlar, Ay'ın yüzeyine bıraktıkları dedektörlerle argon-40, helyum-4, oksijen, metan, azot, karbonmonoksit, karbondioksit ve bunun yanında daha birçok maddenin var olduğunu gözlemledi.
Ay'da bulunan bu gazların kaynaklarından bir diğeri de Ay'ın iç yüzeyindeki radyoaktif çürüme temelli gaz çıkışıdır. Bu gaz çıkışları da Ay'da meydana gelen depremlerden kaynaklanıyor olabilir. Düşük yoğunluklu gazlar hızlıca uzaya ilerlerken geriye kalan gazlar Ay'daki o çok seyrek atmosferi yeniliyor. Bir de bunun yanında Güneş ışığı, Güneş rüzgarları ve yüzeye çarpan küçük meteorlar da topraktaki gömülü gazların çıkmasına yol açıyor olabilir.
Ay'ın Neden Atmosferi Yoktur?
Ay'ın kütlesi 1/6'sı kadardır ve bu nedenle Ay'ın merkezinin uygulayacağı kütle çekim kuvveti Dünya'nın kütle çekim kuvvetine göre çok daha azdır. Bunun sonucunda da Ay'ın etrafındaki gaz tabakası uzay boşluğuna salınmıştır ve Ay'ın etrafında onu koruyan bir tabaka yoktur.Ay'ın Atmosferi Olmamasının Sonuçları:
Ay'ın etrafını saran ve onu dış etkilere karşı koruyan bir atmosferi yoktur.Bu nedenle de Ay'ın yüzeyine çok fazla sayıda meteor ulaşabilir. Hatta bu yüzden de Ay yüzeyi kraterli(girintili çıkıntılı) bir yapıya sahiptir.
Güneş ışınlarını direkt olarak içine alacağından gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı(günlük sıcaklık farkı) ekstrem derecede fazladır. Bu da mekanik çözülmeye sebep olur.
Hava ve su da bulunmaz.
Hava olayları oluşmaz.
Ay Işıltısı
Ultraviyole Güneş ışığı, etrafa saçılan gazların moleküllerine elektrik yükleyerek bunların Ay yüzeyinden yaklaşık 1.6 kilometre kadar yükselmesine yol açabilir. Geceleri de tamamen bu olayın tersi meydana gelir. Atomlar, Güneş rüzgarları tarafından elektrikle yüklenir ve yüzeye alçalırlar.Gece ile gündüzün arasındaki zamanda bir alçalıp bir yükselen bu moleküller, bizim gördüğümüz gün batımı olayına aslında çok benzer. Apollo görevlerindeki astronotların birçok kez gözlemlemiş olduğu o "Ay Işıltısı" dediğimiz ışıltıyı oluştururlar.
Özet
Ay'ın kendine ait bir atmosferi yoktur; fakat çok ince de olsa "ekzosfer" adında bir tabakaya sahiptir. Ekzosfer, Ay'ın içerisindeki maddeler sebebiyle salınan ve etrafındaki diğer gazlardan oluşmuştur.Apollo görevindeki astronotlar Ay yüzeyindeki araştırmalarında birçok ilgi çekici materyal bulmuşlardır.
Ay'ın atmosferinin olmamasının sebebi, Ay'ın merkezinin uyguladığı kütle çekim kuvvetinin çok az olmasıdır. Bu yüzden Ay, etrafındaki gazları yeterince toplayamıyor ve Dünya'nın sahip olduğu gibi bir atmosfere sahip olamıyor.
Ay'ın atmosferinin olmaması Ay yüzeyine yüksek miktarda zarar getirmiştir ve Ay'ı canlı yaşamı için tamamen verimsiz bir hale sokmuştur.
Yorum Bırakmayı Unutma Lütfen :)
Yorumların bizim için değerli. Yazıyı okuduktan sonra yorum yaparak Bilim Ayısı'nın içerik kalitesine katkıda bulunabilirsin. Bu sayede biz de daha kaliteli içerikleri seninle daha hızlı paylaşabiliriz.
Sol üst köşedeki oka tıklayarak Anasayfa üzerindeki sosyal medya ikonlarından sosyal medyada bizi bulabilir ve ilgi çekici paylaşımlarımızı takip edebilirsin.
E-posta ile abone olarak yayınladığımız yeni içeriklerden ücretsiz haberdar olabilirsin.
Aklına takılan ve senin için araştırıp yayınlamamızı istediğin ne varsa yoruma konusunu bırakabilir ya da anasayfadaki "İletişim" menüsünden bize ulaşabilirsin.
KAYNAK
https://www.turkcebilgi.org/cografya/genel-cografya/ayda-neden-atmosfer-yoktur-32560.htmlhttps://bilimfili.com/ayin-atmosferi-var-midir/
https://www.space.com/8715-mysterious-moon-light-glowing-dust-fountains.html
https://www.space.com/18067-moon-atmosphere.html
https://www.space.com/38095-moon-surface-water-molecules-all-day.html
Süper anlatım
YanıtlaSil