Gün Batımında Hava Neden Kırmızıdır?

Yazının altında acelesi olanlar için özet bilgi mevcut, ama biz yine de hepsini okumanızı öneriyoruz :)

Gün batımında ve doğumunda gökyüzü hafif pembemsi ve kırmızı renk alır ve bunun sonucunda da çok güzel manzaralar ortaya çıkar. Peki bu olay neden meydana gelir? Bugün Bilim Ayısı'nda gökyüzünün gün batımında ve doğumunda neden kırmızı olduğunu anlatacağız...

Günün Başlangıç ve Bitiş Zamanlarında Gökyüzü Neden Kırmızı?

Güneş ışığının türü, insan gözünün algılayabildiği tek ışık türü olan beyaz ışıktır ve beyaz ışık da içerisinde kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renklerini bulundurur. Bu renkler eşit oranda birleşerek beyaz ışığı oluşturur. Beyaz ışığın içindeki bu renklerin hepsi birbirinden farklı dalga boylarına sahiptir, tıpkı biz insanların sahip olduğu parmak izleri gibi... Görülebilir bölgede bulunan bu renkler yaklaşık 380-760 nm (nanometre) dalga boyları arasındadır. En kısa dalga boyuna sahip renk mordur, en uzun dalga boyuna sahip renk ise kırmızıdır. Yani bu da, mor rengin en çok ve en hızlı kırılan renk olduğu, kırmızı rengin de en az ve en yavaş kırılan renk olduğu anlamına geliyor. Bu ışınlar moleküllere çarparak saçılır ve bu saçılma olayına da "Rayleigh saçılımı" denir. Mavi ve mor renkli ışınlar kırmızı renkli ışınlara oranla yaklaşık 9 kat daha fazla saçılıma uğrarlar. 

Bildiğimiz üzere Dünya'nın etrafı onu dış etkenlerden koruyan ve "atmosfer" adı verilen bir tabaka tarafından sarılmıştır. Güneş'ten Dünya'ya gelen ışınlar, uzayda uzunca bir yol aldıktan sonra sonunda madde yoğunluğu olan Dünya'nın atmosferine giriş yaparlar ve bunun sonucunda kırılarak yavaşlar. Yukarıda da anlattığımız gibi farklı kırılma hızındaki renkte ışınlardan mor ışınlar atmosferin üst tabakalarında çok küçük moleküller tarafından kolaylıkla saçılır; fakat kırmızı ışık saçılmak için çok daha büyük moleküllere ihtiyaç duyar. Bu nedenle de gün içinde normalde gökyüzü mor-mavi bir renkte görülür. Mor değil de mavi gözükmesinin sebebi de tüm yol alındığında atmosfer içinde mor rengin mavi renge göre daha az miktarda bulunmasıdır.

Günün başlangıç ve bitiş saatlerinde de Güneş ışınları atmosfere, gün içinde her zamanki açısından çok daha farklı bir açıyla gelir. Dünya'nın küresel şekli itibariyle ufka baktığımızda direkt karşımızda bulunan atmosfer katmanı, tepe noktasına baktığımızda gördüğümüz katmandan çok daha kalındır. Yani atmosfere girecek ışınlar gün içerisinde girilen atmosferin daha kalın bir yerinden girerler ve bu yüzden de daha uzun bir yol kat etmek zorunda kalırlar. Atmosferden tamamen geçen ışınlar moleküllere çarparak saçılırlar. Saçıldıktan sonra en kısa dalga boylarına sahip olan mavi ve mor renkli ışınlar daha yolu tamamlamadan küçük hava molekülleri tarafından saçılırlar. Böylece bu da gökyüzünü kırmızı, sarı ve turuncu renklerde görmemize neden olur. Daha da açık bir şekilde bu demek oluyor ki bunun günün zaman dilimiyle bir alakası yoktur. Ufuk noktası atmosferin diğer bölgelerine göre daha kalın olduğu için ufka yaklaşan her cisim kırmızı görünür. Buna başka bir örnek verecek olursak çok parlak görünen Venüs de bu durumdan etkilenir ve bu yüzden kırmızı şekilde görünür.

Özet

Güneş ışınları beyaz ışıktır ve kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renklerinin birleşmesiyle meydana gelir. Atmosfere giren bu güneş ışınları moleküllere çarparak saçılıma uğrarlar ve buna "Rayleigh saçılımı" denir. Mavi ve mor ışınlar en küçük dalga boylu ve en kolay saçılan ışınlardır. Kırmızı ışınlar ise en büyük dalga boylu ve en zor saçılan ışınlardır.

Dünyanın küresel şekli nedeniyle direkt baktığımızda gördüğümüz ufuk kısmı, tepe noktasındaki yani kutuplardaki katmanlardan çok daha kalındır. Gün batımında ve gün doğumunda da Güneş'in ışınlarının geliş açısı değişir ve Güneş ışınları gün içerisinde ışınların girdiği yerden daha kalın olan ufuk kısmına vurur. Oradan atmosfere giren ışınlar daha uzun bir yol alacaklarından kolay saçılabilen mavi ve mor renkli ışınlar daha alınacak yol bitmeden hava tanecikleri tarafından saçılırlar ama kırmızı ışık daha büyük tanecikler aradığı için yola devam eder ve bu yüzden de biz o vakitler gökyüzünü kırmızı, turuncu ve sarı tonlarında görürüz.

KAYNAK

http://www.ilimrehberi.net/bilgi-bankas/141-g-g-harfi/1827-gunbatimi-gundugumunda-gokyuzu-neden-kizil-olur.html
http://rasyonalist.org/yazi/gunes-batarken-neden-kirmizi-gorunur/
https://www.denkbilgi.com/gunes-batarken-neden-kirmizi-olur-kisaca.html

Yorum Bırakmayı Unutma Lütfen :)

Yorumların bizim için değerli. Yazıyı okuduktan sonra yorum yaparak Bilim Ayısı'nın içerik kalitesine katkıda bulunabilirsin. Bu sayede biz de daha kaliteli içerikleri seninle daha hızlı paylaşabiliriz.

Sol üst köşedeki oka tıklayarak Anasayfa üzerindeki sosyal medya ikonlarından sosyal medyada bizi bulabilir ve ilgi çekici paylaşımlarımızı takip edebilirsin.

E-posta ile abone olarak yayınladığımız yeni içeriklerden ücretsiz haberdar olabilirsin.

Aklına takılan ve senin için araştırıp yayınlamamızı istediğin ne varsa yoruma konusunu bırakabilir ya da anasayfadaki "İletişim" menüsünden bize ulaşabilirsin.