Ozon Gazı Nedir, Nasıl Oluşur? Çevreye Etkileri Nelerdir?



Yazının altında acelesi olanlar için özet bilgi mevcut, ama biz yine de hepsini okumanızı öneriyoruz :)

Dünya belirli bir denge ve düzen doğrultusunda varlığını sürdürür. Bu denge bir an için bozulsa tüm canlı hayatı sona erebilir. Bu düzeni sağlayan unsurlardan biri de atmosferde oluşan ozon gazıdır. Bugün Bilim Ayısı’nda atmosferdeki ozon gazının ne olduğunu, nasıl oluştuğunu ve çevreye olan etkilerini anlatıyoruz.




o3, trioksijen, ozon gazı molekülü

Ozon Gazı Nedir?

Atmosferde bulunan ozon gazı, 3 tane oksijen atomunun birleşmesiyle meydana gelmiş bir gazdır. Ozon gazı, tıpkı allotropu olan oksijen gibi renksizdir; fakat kendine has bir kokuya sahiptir. Sistematik olarak "trioksijen" şeklinde adlandırılmaktadır.

3 oksijen, ozon gazı molekülü, ozon formülü

Normal sıcaklık ve basınçta 0,2 ile 0,6 cm kalınlığında çok ince bir tabaka halinde, atmosferin üst kısımlarında bulunur ve atmosfer içerisindeki derişimi yaklaşık olarak 0,4 ppm değerindedir. 

Ozon gazı, gökyüzünün mavi rengine sahip olmasının temel sebebidir. Sıvı halde lacivert renge dönüşen ozon gazı, Dünya’yı Güneş’ten saçılan zararlı morötesi radyasyonuna karşı korur. Ham maddesi oksijen olan ozon gazı, depolanamayan ve hiçbir şekilde stoklanma imkanı olmayan tek gazdır

Peki, stoklanamamasının nedeni ne? Ozonun stoklanamamasının nedeni, ozon gazının bulunduğu ortamın sıcaklığıyla doğru orantılı şekilde zamanla ham maddesi olan oksijen elementine dönüşmesidir.

Ozon Gazı Nasıl Oluşur?     

Doğadaki yaşamsal faaliyetlerimizin devamı için gerekli olan oksijen elementi, atmosferde yükseldiğinde Güneş'ten salınan ultraviyole ışınlarına (UV) maruz kaldığında hızlıca ozon gazına dönüşür. Oluşan ozon havadan daha yoğun olduğu için yeryüzüne doğru alçalır

Atmosferin üst kısımlarındaki UV ışınları ve alt katmanlarında yıldırım çakması nedeniyle açığa çıkan elektrik akımının oksijeni parçalayıp ayrıştırması ile oluşan ozon, havanın temizlenmesinde büyük rol oynar. Gök gürültülü ve yağmurlu havalarda hissettiğimiz o ferahlık kokusu da aslında ozon gazından dolayıdır.

yağmurdan sonraki koku neden olur

Ozon Gazının Çevreye Etkileri Nelerdir?

Ozon bileşiği, sabit bir bileşik olmadığı için hızla oksijen molekülüne (O2) dönüşebilir. Bunun sonucunda bir oksijen molekülü (O2) ve tek oksijen molekülü (O) ortaya çıkmış olur. Dışarıda serbest kalan bu tek oksijen (O)  hava veya su içerisindeki bakteri, mantar, küf ve mikropları çok kısa süre içerisinde imha eder. Bir de demir, mangan, klor gibi maddeleri de oksitleyerek ortamdan uzaklaştırır ve bu esnada yeniden oksijene dönüşür

Ozon bu nedenle de en güçlü dezenfektanlardan biridir. Ozonlu su sebzeleri, meyveleri yıkamada ve bulaşıkları yıkamada son derece hızlı ve kullanışlıdır. Ayrıca hızlı etki eder ve az miktarı yeterli olur. Ozonun temizleme gücü, klorun temizleme gücünden 3.000 kat daha fazladır. Ayrıca ozon yanık, osteomyelit, Parkinson hastalığı gibi daha birçok hastalığın tedavisinde kullanılır. 


ozon tedavisi, ozon tedavisi yararları

Fakat bilinçsiz kullanımının başta akciğere olmak üzere insan vücuduna verebileceği zararlar da vardır. Ozon gelişmiş ülkelerde gıda, tekstil, sağlık, lojistik sektörlerinde yaygın bir şekilde kullanılır.

Duman ve sisin fazla olduğu yerlerde ozon miktarı da artmaktadır; fakat ozon gazının 0,12 ppm miktarını aşması canlı sağlığı için zararlı kabul edilir. Bu nedenle günlük yaşantıda daha az yakıt kullanmalıyız

Ozon, günümüzde insan etkileriyle atmosfere salınan çeşitli gazlarla ve kloroflorokarbonlarla çabucak reaksiyona girerek oksijene dönüştüğü için yoğunluğu zamanla kaybolmaktadır. Atmosferdeki ozon yoğunluğunda yaşanan bu değişmeler Güneş’ten salınan radyasyonun yeryüzüne kadar ulaşması ve hava olaylarının kuvvetinin, sıklığının ve oluş şeklinin değişmesi gibi problemlere yol açmaktadır. Çağımızın dev sorunlarından birisi de giderek azalan ozon yoğunluğu ve yok edilen ozon tabakasıdır.

küresel ısınma sebepleri, ozon tabakası delinmesi

Özet

Ozon gazı,  Güneş’ten saçılan kızılötesi radyasyonun oksijenle kimyasal bir tepkimeye girmesiyle oluşur

Ozon gazı, Dünya’yı morötesi ışınlardan korur ve böylece ozon gazı sayesinde canlılar yaşamlarını kolaylıkla devam ettirirler. 

Ozon gazı, en güçlü dezenfektandır ve her açıdan oldukça kullanışlıdır. Hatta gelişmiş ülkeler sağlık, lojistik gibi birçok sektörde ozonun sağladığı avantajları kullanırlar

Her şey gibi ozonun da çok kullanımı başta akciğer hastalıkları olmak üzere birçok hastalığa yol açabilir

Günümüzde insan etkisiyle atmosfere salınan gazlardan ve özellikle kloroflorokarbon gazlarından dolayı ozon miktarı azalıyor ve bu yüzden de ozon tabakası deliniyor. Bu da Güneş’ten salınan radyasyonun yeryüzüne kadar ulaşması, hava olaylarında dengesizlik ve küresel ısınma gibi sorunlara yol açıyor. 

Kaynak:
http://www.wikizero.info/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvT3pvbg
http://www.ozcanoglu.com/ozmagic/ozon-nedir.php

"Küresel Isınma Nedir ve Nasıl Oluşur?" başlıklı yazıya buradan göz atabilirsiniz.

Yorum Bırakmayı Unutma Lütfen :)

Yorumların bizim için değerli. Yazıyı okuduktan sonra yorum yaparak Bilim Ayısı'nın içerik kalitesine katkıda bulunabilirsin. Bu sayede biz de daha kaliteli içerikleri seninle daha hızlı paylaşabiliriz.

Sol üst köşedeki oka tıklayarak Anasayfa üzerindeki sosyal medya ikonlarından sosyal medyada bizi bulabilir ve ilgi çekici paylaşımlarımızı takip edebilirsin.

E-posta ile abone olarak yayınladığımız yeni içeriklerden ücretsiz haberdar olabilirsin.


Aklına takılan ve senin için araştırıp yayınlamamızı istediğin ne varsa yoruma konusunu bırakabilir ya da anasayfadaki "İletişim" menüsünden bize ulaşabilirsin.


Yorumlar

Sosyal Medyada Takip Et!