Evrim Nedir? Neden ve Nasıl Oluşur?

Yıllardır bilim insanlarının yakından ilgilendiği ve gündemi meşgul eden “Evrim aslında nedir? Ne kadar sürede oluşur? İnsanoğlu maymundan mı evrildi?” gibi sorulara cevap niteliğinde bilgiler derledik. Sizi Bilim Ayısı ile baş başa bırakalım, iyi okumalar…

Bilim Ayısı diyor ki:

Evrim, canlı türlerinin nesilden nesile değişimini ifade eder.

Kısa vadede olan evrimleşme “genlerde” meydana gelirken; uzun vadede olan evrimleşme fiziksel özelliklerin değişimidir.

Evrim tekil bireylerde oluşmaz, yani bir canlının kendi türüne göre fazla parmağının olması onun evrimleştiği anlamına gelmez. Evrimin oluşabilmesi için kendi türünün topluca bir değişim yaşaması gerekiyor.

Evrimin meydana gelmesi için bazen binlerce bazen de milyonlarca yıl geçmesi gerekebilir. Şu anda kabul edilen evrim yasasına göre evrimin oluşma sebebi, canlı türlerinin sahip olduğu özelliklerin doğa ile uyum sağlayıp sağlayamamasından kaynaklanır.

Evrim Neden Oluşur?

Bu uyum sağlama gerekliliği doğal çevre özelliklerinden kaynaklanır: Bölgenin sıcaklığı, yağış miktarı ve iklim yapısı bu özelliklerden bazılarıdır. Yani bir canlı, yaşadığı iklime ve diğer çevre koşullarına uyum sağlayamıyorsa evrilmesi gerekir. Bu süreçte bazı canlılar evrilip doğaya uyum sağlamayı başarırken bazıları da bunu başaramaz ve soyları tükenir.

İnsanlığın evrim konusundaki gündemini belirleyen ve ciddi bir etkiye sahip olan iki bilim insanı vardır. Bunlardan eski olan Lamarck ve Lamarck’ın evrim teorisinin üzerine ekleyip daha tutarlı bir teori üreten Darwin’dir. Hatta bu insanlar ve teorileri hayatımıza o kadar konu olmuştur ki, Darwin’in kimliğini tam olarak bilmesek de ismini duymayanımız yoktur…

Peki şu anki evrim yasasını kabul etmemizde çok fazla etkisi olan bu fikir babalarının bu konuyla alakalı görüşleri nelerdir? Gelin bir bakalım…

Lamarck’ın Evrim Teorisi

Lamarck (1744-1829), biyolojide türlerin değişimiyle alakalı ilk görüşü ortaya atan kişidir. Bu görüşünü “Zoolojinin Felsefesi” adlı kitabıyla ortaya koymuştur.

Lamarck’ın evrim teorisine göre, canlıların evriminde “çevre” en önemli etkendir. Çevre canlıyı etkiler ve canlıda oluşan etki döl yoluyla nesilden nesile aktarılır. Bu, evrimin ilk sebebidir. Ayrıca canlıların sürekli kullandıkları organlar gelişirken, kullanmadıkları ya da az kullandıkları organları nesilden nesile ufalarak yok olma eğilimi gösterir. Bu da evrimin ikinci sebebidir.

Lamarck’ın Evrim Teorisi’ne Eleştiri

Günümüzde sahip olunan biyolojik bilgiye göre, canlıların üreme hücrelerinde bir değişim olmadıkça vücutta meydana gelen değişimler üremeyle sonraki nesillere geçemez. Bu yüzden, Lamarck’ın “çevre koşullarıyla meydana gelen değişimlerin nesilden nesile aktarımı” teorisi çürütülmüştür. Buna örnek olarak, vücut geliştirip yoğun kas kütlelerine sahip olan bir insanın çocuğunun da kaslı doğmaması verilebilir.

Lamarck’ın “sürekli kullanılan canlı organının gelişmesi” teorisi kanıtlanabilir bir durumdur. Buna örnek olarak da sürekli sağ veya sol kolunu kullanan insanların aktif olan kolunun daha güçlü olması verilebilir. Bunun yanında, kullanılmayan organın zamanla ufalıp yok olması da günümüz bilim insanlarının kabul etmediği bir durumdur. Örneğin, insan vücudundaki körbağırsak ve apandisit organlarının tespit edilen bir işlevi olmasa da asırlardır yok olma eğilimi göstermemiştir.

Darwin’in Evrim Teorisi

Darwin (1809-1882), evrimi doğanın acımasız kanununa bağlamıştır. Yani, doğanın güçsüz olanı yok etmesi ve güçlü olanı yaşatması Darwin’e ilham veren fikirlerdendir. Ayrıca Malthus’un “Nüfus Üzerine Deneme” adlı eseri de ilham veren bir etken olmuştur. Bu da Darwin’in “Doğal Seleksiyon” teorisidir.

Bu denemede, nüfusun katlanarak artmasıyla ortaya çıkacak olan besin kıtlığının canlılar arasında bir çatışma çıkaracağını ve doğanın güçlü olanları hayatta bırakacağı bir kırımdan bahsediliyor.

Doğal seleksiyonda, çevreye ayak uydurabilen ve güçlü olan canlılar hayatta kalır ve şartlara daha fazla uygunluk sağlayabilmek için yavaşça evrilirler.

Darwin’in Evrim Teorisi’ne Eleştiri

Doğada güçlü olanın hayatta kalma oranının fazla olduğu doğru; fakat bu her zaman böyle değildir. Örneğin; insandan ve diğer hayvanlardan çok daha zayıf olan virüsler ve bakteriler ortadan kaldırılamazlar. Yani her canlı aslında evrilebildiği ve çevreye ayak uydurabildiği sürece kendine bir yaşam alanı bulabilir.

Darwin Ve Larmack'a Göre Evrim Teorisi

Resimde de görüldüğü gibi, Larmack'ın teorisine göre zürafalar ağaca ulaşmak için sürekli yukarı uzanmaya çalışırlar ve zamanla boyun ve bacakları uzar. Bu "kullanma ve kullanmama" teorisine örnektir. 

Darwin'in teorisine göre ise, zürafalar da diğer canlılar gibi yaşam mücadelesi verirler ve bu aşamayı geçemeyenler yok olurken, hayatta kalanlar evrilirler.

Maymundan Evrildiğimiz Doğru mu?

Bu konunun insanlar tarafından en çok ilgi gören ve kullanılan kısmı kuşkusuz “Maymundan mı geliyoruz?” sorusudur. Peki biz gerçekten de maymundan mı geldik? Bu konuda günümüz imkanlarıyla bilim insanları neler söylüyor? Gelin bir bakalım…

Darwin, evrim teorisinde başka bir canlıdan evrildiğimizi savunmuştur. Bu fikrin çıkış sebebi bu iki canlı arasındaki yapısal benzerliklerdir. Dolayısıyla insanın evrildiği söylenen canlı maymungillerdir.

Yapılan arkeolojik araştırmalarda insanoğluna ait bulunun en eski fosiller yaklaşık 90.000-120.000 yıl öncesine dayanıyor. 

Fakat burada dikkat çeken konu, bulunan fosillerin o zamanlarda bile maymuna değil insana benzediğidir. Dolayısıyla bilimin şu anki imkanlarıyla edinilen verilere göre, maymundan evrilme diye bir şey yoktur. Ama insanın en eski atasının fosillerine ulaşılmadıkça, bu konunun kesinliği tam olarak kanıtlanamayacaktır.

Unutulmamalıdır ki Darwin’in evrim teorisini “maymundan insana” sorunsalıyla özetlemek de ayrı bir yanlışlıktır. Çünkü Darwin’in evrim teorisi Doğal Seleksiyon’u temel alır. Lamarck’ın teorisinin üzerine bir şeyler katarak bilim dünyasına sunmuştur. Ve şu ana kadar ortaya atılan en mantıklı evrim teorisidir. Günümüz bilim insanları da üzerinde küçük değişiklikler yaparak bu konuyu yasalaştırdı.


"Yıldız Kayması Olarak Bildiğimiz Olay Aslında Nedir?" başlıklı yazıya buradan ulaşabilirsiniz.


Kaynak:
http://www.yaklasansaat.com/dunyamiz/canlilar/evrim.asp