Tarih boyunca insanoğlunun ilgisini çeken ve adeta büyülen bu göz alıcı ışıkların sırrı nedir? Nasıl oluyor da böyle büyülü ışımalar görebiliyoruz? Bunun bilimsel açıklaması nedir? İşte tüm merak ettikleriniz bu yazıda:
Kutup ışıkları ya da kutup aurorası, kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile Güneş fırtınalarıyla uzaya yayılan yüklü parçacıkların ekileşimi sonucu çıkan doğal ışımalardır. Kuzey enlemlerde bu etki Aurora Borealis ya da kuzey ışıkları olarak adlandırılır. Ve genellikle ekinoks zamanlarında gözlemlenirler.
Güneş rüzgarlarıyla Güneş'ten yaklaşık saatte 1 milyon km hızla uzaya fırlatılan ve hayli yüksek oranlarda yüklü elektronlardan oluşan parçacıklar, Güneş'ten ayrıldıktan neredeyse 40 saat sonra
Dünya'nın çekirdeğinin ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek manyetosfere (gezegenin manyetik alanının etkisi ile Güneş rüzgarı adı verilen Güneş kökenli hızlı parçacıkların oluşturduğu akımın, saptırılarak engellendiği bölgedir) ulaşırlar ve atmosferde bulunan elementlerle etkileşime girerler.
Büyük manyetik fırtınalar, 11 yılda gerçekleşen Güneş lekesi döngüsü ile en yoğun noktalara ulaşırlar. Bu tür fırtınalar takip eden üç yıl boyunca etkisini sürdürebilir.
Aurosal Bölgenin içinde Aurora'nın meydana gelme olasılığı, genel itibariyle IMF (Gezegenler Arası
Çekim Kuvveti) çizgilerinin eğimine, özellikle de çekim kuvvetinin güney yönlü olmasına bağlıdır.
Güneş rüzgarından gelen parçacıklar çarpışır ve Dünya'nın manyetik alan çizgileri boyunca hılzanırlar. Bu sebeple yüklenen (iyonize olan) atmosferin üst kısımlarındaki (80km yukarısında) oksijen ve nitrojen (azot) bu parçacıklar tarafından uyarılır.
Elektron kazanan nitrojen (azot) atomları ile uyarılan oksijen atomlarının temel enerji düzeyine dönüşümüyle foton (ışık) salınımı gerçekleşir. Auroralar bu ışıklardır.
Aurora Işıklarının Renkleri Nasıl Oluşuyor?
Auroraların renkleri, hangi atomla çarpıştığına ve karşı karşıya geldikleri yüksekliklere bağlıdır.
Oksijen:
Yeşil veya kahverengimsi kırmızı, absorbe edilen (soğurulan) enerjinin miktarına bağlı olarak 240 km yüksekliğe kadar yeşil, bunun üzerinde ise kırmızı renktedir. Oksijenin başka bir atomla çarpışması yüksek enerjisini emecek ve temel hale geçmesine engel olacaktır. Atmosferin üstünde yüksek oranda oksijen bulunur. Bu tür çarpışmalar seyrek olduğu için kırmızı ışık yayılabilir.
240 km'den aşağıya indikçe, çarpışma olasılığı artar ve böylece kırmızı renk oluşamaz. Bunun temel sebebi, başka bir atom veya molekülle çarpışmalar, oksijenin temel hale geçmesine engel olacak ve sonunda yeşil ışık yayacak olmasıdır.
Azot (Nitrojen):
Mavi veya kırmızı ışık yayar. Bunun dışında atom yüklü duruma geçtikten sonra tekrar elektron alırsa mavi ışık oluşur. Yüksek enerji seviyesinden temel seviyeye geri dönüyorsa kırmızı ışık yayacaktır. 90 km yüksekliğe kadar mavi bunun üzerinde ise kırmızı ışık görülecektir.
Özetlersek, Güneş rüzgarlarıyla bizim manyetik alanımıza giren parçacıklar başta manyetosfere giremez ve arkalarındaki Güneş'ten gelen plazma akımlarını bırakırlar. Sonra manyetosfere girer. Atmosfere giren parçacıklar atmosferi yükleyip atmosferde bulunan nitrojeni (azot) uyarır. Nitrojen tanecikleri de oksijen parçacıklarına çarparak oksijen parçacıklarına uyarır. Taneciklerin çarpışması sonucunda oksijen ve nitrojen taneciklerinin enerjisi emilir ve eski yüksek enerji seviyesine dönemeyerek ışık yayarlar. Bu renkler Güneş'ten gelen parçacıkların çarpıştığı molekülün türüne ve çarpıştığı yüksekliğe bağlıdır.
KAYNAKÇA
⦁ https://eu5.proxysite.com/process.php?d=x5B99FqKUE9bjMLPUFPaj4pJJXxPnWJ5p4qc1T6erM3jNDHlSjh%2FZD8Jsjak7r7IPwn8ly0u3tJG7VnC&b=1&f=norefer
⦁ http://www.kozmikanafor.com/aurora-nedir-nicin-ve-nasil-olusur/
⦁ http://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/kutup-isiklari-nasil-olusur/14887#ad-image-0
⦁ http://bilimtrue.blogspot.com.tr/2013/12/aurora-nedir-olus-nedeni-nedir-ne.html
⦁ http://masivaturk.com/kutup-isiklari-aurora-nedir-ve-nasil-olusur
Güneş rüzgarlarıyla Güneş'ten yaklaşık saatte 1 milyon km hızla uzaya fırlatılan ve hayli yüksek oranlarda yüklü elektronlardan oluşan parçacıklar, Güneş'ten ayrıldıktan neredeyse 40 saat sonra
Dünya'nın çekirdeğinin ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek manyetosfere (gezegenin manyetik alanının etkisi ile Güneş rüzgarı adı verilen Güneş kökenli hızlı parçacıkların oluşturduğu akımın, saptırılarak engellendiği bölgedir) ulaşırlar ve atmosferde bulunan elementlerle etkileşime girerler.
Aurosal Bölgenin içinde Aurora'nın meydana gelme olasılığı, genel itibariyle IMF (Gezegenler Arası
Çekim Kuvveti) çizgilerinin eğimine, özellikle de çekim kuvvetinin güney yönlü olmasına bağlıdır.
Güneş rüzgarından gelen parçacıklar çarpışır ve Dünya'nın manyetik alan çizgileri boyunca hılzanırlar. Bu sebeple yüklenen (iyonize olan) atmosferin üst kısımlarındaki (80km yukarısında) oksijen ve nitrojen (azot) bu parçacıklar tarafından uyarılır.
Elektron kazanan nitrojen (azot) atomları ile uyarılan oksijen atomlarının temel enerji düzeyine dönüşümüyle foton (ışık) salınımı gerçekleşir. Auroralar bu ışıklardır.
Aurora Işıklarının Renkleri Nasıl Oluşuyor?
Auroraların renkleri, hangi atomla çarpıştığına ve karşı karşıya geldikleri yüksekliklere bağlıdır.
Oksijen:
Yeşil veya kahverengimsi kırmızı, absorbe edilen (soğurulan) enerjinin miktarına bağlı olarak 240 km yüksekliğe kadar yeşil, bunun üzerinde ise kırmızı renktedir. Oksijenin başka bir atomla çarpışması yüksek enerjisini emecek ve temel hale geçmesine engel olacaktır. Atmosferin üstünde yüksek oranda oksijen bulunur. Bu tür çarpışmalar seyrek olduğu için kırmızı ışık yayılabilir.
Azot (Nitrojen):
Mavi veya kırmızı ışık yayar. Bunun dışında atom yüklü duruma geçtikten sonra tekrar elektron alırsa mavi ışık oluşur. Yüksek enerji seviyesinden temel seviyeye geri dönüyorsa kırmızı ışık yayacaktır. 90 km yüksekliğe kadar mavi bunun üzerinde ise kırmızı ışık görülecektir.
Özetlersek, Güneş rüzgarlarıyla bizim manyetik alanımıza giren parçacıklar başta manyetosfere giremez ve arkalarındaki Güneş'ten gelen plazma akımlarını bırakırlar. Sonra manyetosfere girer. Atmosfere giren parçacıklar atmosferi yükleyip atmosferde bulunan nitrojeni (azot) uyarır. Nitrojen tanecikleri de oksijen parçacıklarına çarparak oksijen parçacıklarına uyarır. Taneciklerin çarpışması sonucunda oksijen ve nitrojen taneciklerinin enerjisi emilir ve eski yüksek enerji seviyesine dönemeyerek ışık yayarlar. Bu renkler Güneş'ten gelen parçacıkların çarpıştığı molekülün türüne ve çarpıştığı yüksekliğe bağlıdır.
KAYNAKÇA
⦁ https://eu5.proxysite.com/process.php?d=x5B99FqKUE9bjMLPUFPaj4pJJXxPnWJ5p4qc1T6erM3jNDHlSjh%2FZD8Jsjak7r7IPwn8ly0u3tJG7VnC&b=1&f=norefer
⦁ http://www.kozmikanafor.com/aurora-nedir-nicin-ve-nasil-olusur/
⦁ http://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/kutup-isiklari-nasil-olusur/14887#ad-image-0
⦁ http://bilimtrue.blogspot.com.tr/2013/12/aurora-nedir-olus-nedeni-nedir-ne.html
⦁ http://masivaturk.com/kutup-isiklari-aurora-nedir-ve-nasil-olusur
Yorumlar
Yorum Gönder