Yüzyıllardır insanoğlu yönünü belirlemede (özellikle açık gecelerde) Kutup Yıldızı'ndan (Polaris) yararlanırlar. Peki neden Kutup Yıldızı sadece bir yön belirtiyor ve konumu değişmiyor? Bunun bilimsel açıklaması nedir? İşte tüm merak ettikleriniz bu yazıda:
Kutup yıldızının sabit olup kuzey yönünü gösterdiği bilinir. Genellikle insanların yön bulmada Kutup Yıldızı'nı referans noktası olarak almalarının nedeni ise yerinin gece boyunca hiç değişmemesidir. Gece boyunca yıldızların konumu, tıpkı Güneş'in gündüz boyunca hareketi gibi bir hareket izler. Bu hareket kesinlikle yıldızların gerçek hareketlerinden kaynaklanmamaktadır. Yıldızlar uzayda hareket etmektedir fakat; çok uzak olduklarından dolayı en yakınlarının hareketi bile bir gün içersinde belirli bir yer değişimi yaratmaz. (Gece boyunca yıldızların bu hareketinin sebebi, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesidir.)
Dünya'nın kendi etrafındaki dönüşünü tanımlarken, bir "dönüş ekseninden" bahsederiz. Dünya bu eksen etrafında döner. Eğer bir yıldız, tam bu eksenin baktığı doğrultuda yer alırsa, işte o yıldızın konumu hiç değişmez; şüphesiz ki bu yıldız, kutup yıldızıdır. Diğer tüm yıldızlar ise Kutup Yıldızı'nın etrafında bir çember çizerek gece boyunca hareket ederler. Herhangi bir yıldız, kutup yıldızına ne kadar uzaksa, bu çizilen çember o kadar büyür. Ardından diğer kutup yönünde küçülmeye başlar. Çünkü diğer kutba doğru oluşan çemberler Kutup Yıldızı'na daha da yaklaşırlar.
Kuzeyde Kutup Yıldızı olarak adlandırılan özel bir yıldız vardır. Bu yıldız dünya ekseniyle aynı doğrultudadır. Bu yıldıza Polaris de denir. Ne yazık ki Güney Yarımküre'nin dönüş eksenine denk gelen yeterince parlak bir yıldız bulunmuyor. Bu daha çok astrofotoğrafçılık yapanları kötü bir duruma sokar. Çünkü, takip sistemleri fotoğraf çekmek için yıldızları takip ederler ve bu takip sistemleri Kutup Yıldızın'a odaklanarak Dünya'nın dönüş eksenini taklit ederler. Eğer parlak bir yıldız dönüş eksenine denk gelirse bu ekseni bulmak kolaydır fakat orada parlak bir yıldız yoksa işler zorlaşıyor.
Peki bu yıldız sürekli sabit mi? Kutup Yıldızı aslında sürekli sabit değildir. Dünya'nın dönemsel olarak sahip olduğu bir yalpalama hareketi (presesyon) bulunur. Bu sebeple Dünya'nın dönüş ekseninin baktığı nokta sürekli olarak değişir. Bu da Kutup Yıldızı'nın zamanla değişmesi demektir. Fakat bu süre o kadar kısa değildir ve on bin yıllar mertebesinde sürer. Dünya, bu yalpalama hareketinin bir turunu 25.800 yılda tamamlar. Günümüzden 13.000 yıl kadar sonra, Kuzey Yarım Küre'nin kutup yıldızı, bugünlerde yaz aylarının parlak yıldızlarından olan Vega olacaktır. Yani biz Kutup Yıldızı'na tamamen sabit bir yıldız diyemeyiz. Çünkü yalpalanma hareketleri sonucunda Dünya'nın farklı Kutup Yıldızları olcak. Ama şu anlık Dünya'nın dönüş ekseninde ve yaklaşık 13.000 yıl kadar daha orada kalacağından biz bu yıldıza şu an için sabit bir yıldız diyebiliriz.
KAYNAKÇA
⦁ http://rasyonalist.org/yazi/kutup-yildizi-neden-sabittir/
⦁ http://www.siradisibilgiler.com.tr/bilim/kutup-yildizi-neden-sabittir-h723.html
⦁ http://www.kozmikanafor.com/kutup-yildizi-neden-sabittir/
Kutup yıldızının sabit olup kuzey yönünü gösterdiği bilinir. Genellikle insanların yön bulmada Kutup Yıldızı'nı referans noktası olarak almalarının nedeni ise yerinin gece boyunca hiç değişmemesidir. Gece boyunca yıldızların konumu, tıpkı Güneş'in gündüz boyunca hareketi gibi bir hareket izler. Bu hareket kesinlikle yıldızların gerçek hareketlerinden kaynaklanmamaktadır. Yıldızlar uzayda hareket etmektedir fakat; çok uzak olduklarından dolayı en yakınlarının hareketi bile bir gün içersinde belirli bir yer değişimi yaratmaz. (Gece boyunca yıldızların bu hareketinin sebebi, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesidir.)
Dünya'nın kendi etrafındaki dönüşünü tanımlarken, bir "dönüş ekseninden" bahsederiz. Dünya bu eksen etrafında döner. Eğer bir yıldız, tam bu eksenin baktığı doğrultuda yer alırsa, işte o yıldızın konumu hiç değişmez; şüphesiz ki bu yıldız, kutup yıldızıdır. Diğer tüm yıldızlar ise Kutup Yıldızı'nın etrafında bir çember çizerek gece boyunca hareket ederler. Herhangi bir yıldız, kutup yıldızına ne kadar uzaksa, bu çizilen çember o kadar büyür. Ardından diğer kutup yönünde küçülmeye başlar. Çünkü diğer kutba doğru oluşan çemberler Kutup Yıldızı'na daha da yaklaşırlar.
Kuzeyde Kutup Yıldızı olarak adlandırılan özel bir yıldız vardır. Bu yıldız dünya ekseniyle aynı doğrultudadır. Bu yıldıza Polaris de denir. Ne yazık ki Güney Yarımküre'nin dönüş eksenine denk gelen yeterince parlak bir yıldız bulunmuyor. Bu daha çok astrofotoğrafçılık yapanları kötü bir duruma sokar. Çünkü, takip sistemleri fotoğraf çekmek için yıldızları takip ederler ve bu takip sistemleri Kutup Yıldızın'a odaklanarak Dünya'nın dönüş eksenini taklit ederler. Eğer parlak bir yıldız dönüş eksenine denk gelirse bu ekseni bulmak kolaydır fakat orada parlak bir yıldız yoksa işler zorlaşıyor.
KAYNAKÇA
⦁ http://rasyonalist.org/yazi/kutup-yildizi-neden-sabittir/
⦁ http://www.siradisibilgiler.com.tr/bilim/kutup-yildizi-neden-sabittir-h723.html
⦁ http://www.kozmikanafor.com/kutup-yildizi-neden-sabittir/
Hiç aklıma yatmadı
YanıtlaSilAklınıza yatmayan nedir? Sizden ricam, açıklarsanız yardımcı olmak isterim.
Sil